Umhlahlandlela Wokukhulisa Umango Ongcono Kakhulu Engadini Yakho Yasekhaya
Kushicilelwe: Disemba 1, 2025 10:58:31 UTC
Ukutshala umango ekhaya kunikeza umvuzo okhethekile - ukunambitheka okungenakuqhathaniswa kwesithelo esivuthwe ezihlahleni ozikhulisele wena. Kungakhathaliseki ukuthi unegceke elingemuva elivulekile noma ivulandi elinelanga, nolwazi olufanele kanye nesineke esincane, ungajabulela lokhu kuthokoza kwezindawo ezishisayo khona kanye engadini yakho.
A Guide to Growing the Best Mangoes in Your Home Garden

Ukukhetha Izinhlobonhlobo Zomango Ezilungile Zengadi Yakho
Ukukhetha uhlobo olufanele lukamango kubalulekile ukuze uphumelele, ikakhulukazi uma ungekho esimweni sezulu esishisayo. Izinhlobo ezahlukene zinobukhulu obuhlukahlukene, amaphrofayili e-flavour, kanye nokuvumelana nezimo zesimo sezulu. Nazi ezinye izinketho ezidumile zabalimi basekhaya:
Izinhlobo Ezincane
Ilungele iziqukathi nezikhala ezincane:
- 'I-Cogshall' - Isihlahla esihlangene (amafidi angu-4-8) esinezithelo ezimnandi
- 'I-Ice Cream' - Ukuthungwa okunokhilimu, kukhula kufika kumafidi angu-6
- 'I-Pickering' - Umkhuba wokukhula okhulayo, umkhiqizi onokwethenjelwa

Izinhlobonhlobo Ezibekezelela Ukubanda
Kungcono ezindaweni ezishisayo:
- 'I-Nam Doc Mai' - Izinhlobonhlobo zase-Thai, ziphethe amazinga okushisa apholile
- 'Keitt' - Umkhiqizi wesizini edlule, obandayo kakhulu
- 'Glenn' - Izinhlobonhlobo zaseFlorida ezinokumelana okuhle kakhulu kwezifo

Izinhlobonhlobo zakudala
Izintandokazi zendabuko zezimo ezinhle:
- 'Haden' - Isithelo sakudala esibomvu-ephuzi esinokunambitheka okucebile
- I-'Kent' - Ifayibha ephansi, ukunambitheka okumnandi, kuhle ezindaweni ezinomswakama
- 'Tommy Atkins' - Ukumelana nezifo, impilo enhle yeshalofu

Lapho ukhetha izinhlobonhlobo zikamango wakho, cabangela isimo sezulu sasendaweni yangakini, indawo etholakalayo, kanye nezintandokazi zakho zokunambitheka. Kubalimi abaningi basekhaya, izinhlobo ezincanyana zinikeza inhlanganisela engcono kakhulu yokuphatha nokukhiqiza.
Izimfuneko Zesimo Sezulu Nokukhanya Kwelanga Zokulima Umango
Umango yizihlahla zasezindaweni ezishisayo ezikhula kahle endaweni efudumele nenelanga. Ukuqonda izidingo zabo zesimo sezulu kubalulekile ekukhuleni okuphumelelayo:
| Imfuneko | Izimo Ezikahle | Amanothi Abalimi Basekhaya |
| Izindawo Ezikhulayo | Izindawo ze-USDA 9-11 | Ukukhula kweziqukathi kuvumela ukuletha izihlahla endlini ezindaweni ezipholile |
| Izinga lokushisa | 65-90°F (18-32°C) | Ayikwazi ukubekezelela isithwathwa; vikela uma amazinga okushisa ehla ngaphansi kuka-40°F (4°C) |
| Ukukhanya kwelanga | Ilanga eligcwele, amahora angu-8+ nsuku zonke | Indawo ebheke eningizimu ingcono kakhulu enyakatho nenkabazwe |
| Umswakama | Ngaphezulu kuka-50% | Faka inkungu izihlahla ezisendlini nsuku zonke uma umoya womile |
| Ukuvikelwa Komoya | Indawo evikelekile | Izihlahla ezisencane zingase zidinge ukusekelwa |
Icebiso Lokujwayela Isimo Sezulu: Uma uhlala endaweni epholile (ngezansi kwe-Zone 9), khetha izinhlobo ezimfishane zokukhulisa iziqukathi. Lokhu kukuvumela ukuthi uhambise umango wakho ezindaweni ezivikelekile ngesikhathi sezulu esibandayo.

Ukutshala Isihlahla Sakho Somango: Imbewu vs. Izihlahla Ezixhunyelelwe
Ukukhula ngembewu
Ukuqala isihlahla sikamango kusuka enzalweni kuyinketho yokonga, kepha kuza nokucatshangelwa okuningana:
Izinzuzo
- Akubizi futhi kutholakala kalula
- Izinhlelo zezimpande eziqinile
- Fun project, ikakhulukazi izingane
- Ingatshala izihlahla eziningi kusuka kumbewu ye-polyembryonic
Ukubi
- Iminyaka engu-5-8 ngaphambi kokutshala
- Ikhwalithi yesithelo ingase yehluke kumzali
- Ezinye izithombo zingase zibe yinyumba
- Imikhuba yokukhula engalindelekile
Indlela Yokutshala Imbewu Yomango:
- Susa ikhoba embewini kamango entsha
- Tshala imbewu ngo-1/2 intshi ukujula ekuxubeni kwebhodwe elidonsa kahle
- Gcina inhlabathi imanzi njalo kodwa ingabi manzi
- Gcina izinga lokushisa lingaphezulu kuka-70°F (21°C)
- Lindela ukuhluma phakathi kwamaviki angu-2-4

Ukutshala Izihlahla Ezixhunyelelwe
Kubalimi abaningi basekhaya, umango oxhunyelelwe ovela enkulisa iyindlela enconyiwe:
Izinzuzo
- Izithelo phakathi 3-4 iminyaka
- Izinhlobonhlobo ezaziwayo kanye nekhwalithi yezithelo
- Usayizi obikezelwayo ngokwengeziwe kanye nemikhuba yokukhula
- Imvamisa ukumelana nezifo
Ukubi
- Ukutshalwa kwezimali kokuqala okumba eqolo
- Ukukhetha okuhlukahlukene okulinganiselwe
- Ingase ibe nezimpande eziqinile kancane
- Kungaba nzima ukukuthola ezindaweni ezingezona ezishisayo

Ukulungiswa Komhlaba kanye Nenqubo Yokutshala
Izimo Zomhlaba Ezikahle Zomango
Umango uncamela inhlabathi edonsa kahle nenomsoco ofanele. Ukudala indawo efanele yomhlabathi kubalulekile ekukhuleni okunempilo nasekukhiqizeni izithelo:
- Uhlobo Lomhlabathi: I-sandy loam edonsa kahle
- I-pH Izinga: I-acidic kancane ukuya kokumaphakathi (5.5-7.5)
- Ukujula: Okungenani amafidi angu-3 ukuze kuthuthukiswe impande efanele
- Izichibiyelo: Umquba noma ubulongwe obubole kahle ukuze kuthuthukiswe isakhiwo

Isinyathelo Ngesinyathelo Umhlahlandlela Wokutshala
Ukutshala Phansi
- Khetha indawo enelanga eligcwele nesivikelo emoyeni onamandla
- Yimba imbobo ephindwe kabili ububanzi kanye nokujula okufanayo nebhola lempande
- Hlanganisa inhlabathi yendabuko nomquba ngesilinganiso se-2: 1
- Beka isihlahla endaweni ebesikhula ngayo ngaphambili
- Gcwalisa i-backfill ngengxube yenhlabathi, ucindezela ngobumnene ukukhipha amaphakethe omoya
- Yakha indishi yamanzi ezungeze isihlahla
- Nisela kahle futhi usebenzise ama-intshi angu-2-4 we-mulch, uyigcine kude nesiqu
Ukutshala Isitsha
- Khetha isitsha okungenani esingama-intshi angu-20 ububanzi esinezimbobo zokudonsa amanzi
- Sebenzisa ingxube yekhwalithi ephezulu yokubumba eyenzelwe izihlahla ezisawolintshi noma zezithelo
- Beka ungqimba lwetshe eliphansi ukuze ukhiphe amanzi
- Beka isihlahla ukuze ingaphezulu lempande libe ngamayintshi angu-1-2 ngaphansi komphetho wesitsha
- Gcwalisa i-root ball nge-potting mix
- Nisela kahle kuze kuphume amanzi ngaphansi
- Beka endaweni ethola okungenani amahora angu-6 okukhanya kwelanga okuqondile
Ithiphu Yezikhala: Uma utshala izihlahla zikamango eziningi, izinhlobo ezijwayelekile zesikhala eziqhelelene ngamafidi angama-25-30 kanye nezinhlobo ezincane eziqhelelene ngamafidi ayi-10-15 ukuze kuthuthukiswe umbhede ngendlela efanele.

Ukunakekelwa Okuqhubekayo Nokunakekela Izihlahla zikaMango
Izidingo Zokunisela
Ukunisela ngendlela efanele kubalulekile empilweni yesihlahla sikamango kanye nasekukhiqizeni izithelo. Izidingo ziyashintsha njengoba isihlahla sikhula:
| Isigaba Sokukhula | Ukunisela Imvamisa | Inani | Ukucatshangelwa Okukhethekile |
| Okusanda Kutshalwa | 2-3 izikhathi ngesonto | Gcoba kahle indawo yezimpande | Isikhathi esibalulekile sokusungulwa |
| Izihlahla Ezincane (iminyaka engu-1-2) | Maviki onke | Ukuchelela okujulile | Ukuthuthukisa isistimu yezimpande ezijulile |
| Izihlahla Ezimisiwe | Njalo ezinsukwini eziyi-10-14 | Ukuchelela okujulile, okungajwayelekile | Okunye ukubekezelela isomiso |
| Ukuqhakaza/Ukuthela | Isheduli evamile | Umswakama ongaguquki | Okubalulekile ekuthuthukisweni kwezithelo |
| Izihlahla Zesitsha | Lapho i-top 2" yomhlabathi yoma | Kuze kuphume amanzi ngaphansi | Sebenzisa imitha yomswakama ngokunemba |
Isexwayiso: Ukunisela ngokweqile kungaba yingozi njengokuthela ngaphansi kwamanzi. Izihlahla zikamango zisengozini yokubola kwezimpande emhlabathini ogcwele amanzi. Ngaso sonke isikhathi qinisekisa ukugeleza kwamanzi ngendlela efanele futhi uyeke inhlabathi yome kancane phakathi kokunisela.
Uhlelo Lokuvundisa
Umango udinga imisoco ethile ezigabeni zokukhula ezihlukene. Landela lo mhlahlandlela wokuvundisa ukuze uthole imiphumela emihle:
- Izihlahla Ezincane (iminyaka engu-1-2): Faka umanyolo olinganiselayo (10-10-10) njalo ezinyangeni ezi-2-3 ngesikhathi sokukhula
- Izihlahla Ezivuthiwe: Sebenzisa umanyolo one-phosphorus ne-potassium ephezulu (njenge-6-12-12) kathathu ngonyaka.
- Izinga Lokufaka Isicelo: Iphawundi elingu-1 ngonyaka ubudala besihlahla, kuze kufike kumakhilogremu angu-15
- Isikhathi: Ekuqaleni kwentwasahlobo, ekuqaleni kwehlobo, nasekwindla (gwema ukudla kwasebusika)
- Ama-micronutrients: Faka izifutho zefoliar ezinezinc, manganese, kanye ne-boron ngesikhathi sokukhula okusebenzayo

Amasu okuthena
Ukuthena okuvamile kusiza ukugcina ubukhulu besihlahla, kuthuthukisa ukujikeleza komoya, futhi kuthuthukisa ukukhiqizwa kwezithelo:
Nini Ukuthena
- Ukuthena okukhulu: Ngemva kokuvuna (imvamisa ngasekupheleni kwehlobo)
- Ukuthena okwakhayo: Uma isihlahla sifinyelela imitha eyi-1 ubude
- Ukuthena kwesondlo: Njalo ngonyaka ukugcina isimo
- Amagatsha afile/agulayo: Susa njengoba evela
Indlela Yokuthena
- Sika isiqu esiyinhloko ngo-1/3 uma sisebancane ukuze ukhuthaze amagatsha
- Susa amagatsha akhula ngaphakathi nawela
- Izindawo eziminyene ezizacile zokuthuthukisa ukungena kokukhanya nokugeleza komoya
- Khawulela ubude bube ngamafidi angu-12-15 ukuze kube lula ukuvuna
- Sebenzisa amathuluzi ahlanzekile, abukhali okuthena ukuze uvimbele ukusakazeka kwezifo

Izinambuzane Ezivamile Nezifo Zezihlahla Zomango
Ngisho nokunakekelwa okufanele, izihlahla zikamango zingabhekana nezinselele ezihlukahlukene. Ukuhlonzwa kusenesikhathi nokwelashwa kuyisihluthulelo sokugcina impilo yesihlahla:
| Inkinga | Izimpawu | Ukwelashwa | Ukuvimbela |
| I-anthracnose | Amabala amnyama emaqabunga, izimbali, nezithelo; ukwehla kwembali | Ama-fungicides asekelwe ethusi | Izinhlobo ezimelana nezitshalo; ngcono ukujikeleza komoya |
| I-Powdery Mildew | Impuphu emhlophe enamathela emaqabunga nezimbali | Amafutha e-neem noma ama-fungicides asekelwe isulfure | Isikhala esifanele; gwema ukuchelela phezulu |
| Ama-Mealybugs | Ubuningi obumhlophe, obukotini eziqwini nasemaqabungeni | Insipho ye-insecticidal; amafutha e-neem | Ukuhlola okuvamile; gcina izinambuzane ezizuzisayo |
| Isikali Izinambuzane | Amaqhubu amancane esiqwini namaqabunga; uju olunamathelayo | Amafutha e-Horticultural; insipho ye-insecticidal | Ukuqapha njalo; gwema i-nitrogen ngokweqile |
| Izimpukane Zezithelo | Izimbobo ezincane esithelweni; ukwehla kwezithelo ngaphambi kwesikhathi | Izicupho zefly fly; izithelo zokugqoka | Hlanza izithelo eziwile; sebenzisa izikhwama zokuzivikela |

Ukuvuna Umango Wakho Wasekhaya
Ngemuva kweminyaka yokunakekela nokubekezela, ukuvuna umango wakho kunomvuzo ngendlela emangalisayo. Ukwazi ukuthi zikhethwa nini futhi kanjani kuqinisekisa ukunambitheka okuhle nekhwalithi:
Isikhathi Sokuvuna
Umango ngokuvamile uthatha izinyanga ezingu-3-5 ukuvuthwa ngemva kokuqhakaza. Bheka lezi zimpawu zokuvuthwa:
- Ukushintsha kombala usuka koluhlaza uye kophuzi, osawolintshi, noma obomvu (kuye ngokuhlukahluka)
- Ukuthambisa kancane uma ukhanywa kancane
- Iphunga elimnandi, elinezithelo eduze kokuphela kwesiqu
- Inyama ithela kancane ekucindezelweni okuthambile
- Ezinye izinhlobo zingase zihlale ziluhlaza uma sezivuthiwe - zithembele ekuzwaneni nasekuhogeleni

Isu Lokuvuna
Ukuvuna okufanele kuvimbela ukulimala kokubili kwesithelo nesihlahla:
- Sebenzisa izikele zokuthena noma izikele ukusika isiqu, ushiye ama-intshi angu-1-2 enamathiselwe esithelweni.
- Phatha umango ngokucophelela ukuze ugweme ukulimala
- Vuna ekuseni lapho amazinga okushisa epholile
- Gqoka amagilavu ukuze uvikele ubisi, okungadala ukucasuka kwesikhumba
- Beka isithelo esivuniwe endaweni eyodwa ukuvikela umonakalo
Isexwayiso: Ijusi likamango lingabangela ukucasuka kwesikhumba okufana ne-poison ivy kubantu abazwelayo. Gqoka amagilavu ngaso sonke isikhathi lapho uvuna futhi uphatha umango osanda kukhiwa.
Ukuphatha Ngemva Kokuvuna
Ukuze ujabulele umango wakho ngokusemandleni abo:
- Vumela umango ukuthi uqede ukuvuthwa ekamelweni lokushisa (65-75°F)
- Ukuvuthwa okusheshayo ngokufaka esikhwameni sephepha esinobhanana
- Gcina umango ovuthiwe esiqandisini kuze kube isonto elilodwa
- Geza kahle ngaphambi kokuba udle ukuze ukhiphe noma yimuphi ubisi olusele
- Friza izingcezu zikamango ezisikiwe ukuze ugcine isikhathi eside

Isiphetho: Ukujabulela Izithelo Zomsebenzi Wakho
Ukukhulisa umango ekhaya kudinga isineke nokunaka imininingwane, kodwa umvuzo wokuvuna isithelo sakho esimnandi, esivuthwe ezihlahleni wenza konke kube wusizo. Khumbula ukuthi umango uyitshalomali yesikhathi eside - iningi lizothatha iminyaka emi-3-8 ukukhiqiza izithelo, kuye ngokuthi uqale ngembewu noma ngesihlahla esixhunyelelwe.
Ngokukhetha izinhlobonhlobo ezifanele zesimo sezulu sakho, ukuhlinzeka ngezimo ezifanele zenhlabathi, nokugcina ukunakekelwa okungaguquki, ungajabulela ukwaneliseka ngokukhulisa le njabulo yendawo eshisayo egcekeni lakho siqu. Ngisho nasezimweni zesimo sezulu esingesihle kakhulu, izinhlobo ezincanyana ezitshalwe ezitshalweni zingachuma ngokunakwa okwengeziwe.
Njengoba umango wakho ukhula, ngeke nje ujabulele isithelo esimnandi kodwa nobuhle balesi sihlahla esihlala siluhlaza esinamahlamvu acwebezelayo nezimbali ezinuka kamnandi. Umango wakho wasekhaya cishe uzodlula noma yini oyinambitha esitolo, enambitheka eyinkimbinkimbi ekhula ngokugcwele lapho evunyelwe ukuvuthwa esihlahleni.

Ukufunda Okuqhubekayo
Uma ukujabulele lokhu okuthunyelwe, ungaphinda uthande lezi ziphakamiso:
- Izinhlobonhlobo zePlum ezihamba phambili nezihlahla ezingakhula engadini yakho
- Ukukhulisa Ama-Blueberries: Umhlahlandlela Wempumelelo Emnandi Engadini Yakho
- Amajikijolo Anempilo Kakhulu Azokhula Engadini Yakho
