Ukukhulisa Amabhilikosi: Umhlahlandlela Wesithelo Esimnandi Sasekhaya
Kushicilelwe: Novemba 26, 2025 09:20:35 UTC
Kumbalwa okwenziwa engadini okufana nokwaneliseka kokuluma ibhilikosi elishiswe yilanga elisanda kukhiwa esihlahleni sakho. Lezi zithelo ezisagolide zinikeza inhlanganisela engenakuvinjelwa yobumnandi kanye ne-tang lezo zinhlobo ezithengwe esitolo azikwazi ukufana. Ukutshala amabhilikosi ekhaya akuhlinzeki nje ngesithelo esimnandi, esinomsoco kodwa futhi kwengeza ubuhle endaweni yakho ngezimbali ezinhle zasentwasahlobo kanye namahlamvu akhangayo.
Growing Apricots: A Guide to Sweet Homegrown Fruit

Lo mhlahlandlela obanzi uzokuhambisa kukho konke odinga ukukwazi ukuze ukhule ngempumelelo amabhilikosi engadini yakho.
Ukukhetha Izinhlobo Ezilungile Zamabhilikosi
Izinhlobo ezidumile zamabhilikosi ezifanele izingadi zasekhaya
Ukukhetha uhlobo olufanele lwamabhilikosi kubalulekile ukuze uphumelele esimweni sakho sezulu esithile. Izihlahla zamabhilikosi zidinga inani elithile lamahora okugodola (isikhathi esichithwa ngaphansi kuka-45°F) ukuze zikhiqize isithelo ngendlela efanele, kodwa futhi ziqhakaza kusenesikhathi futhi zingangenwa isithwathwa sentwasahlobo.
Izinto Ezibalulekile Zokukhetha
- Izidingo zehora lokubandayo (imvamisa amahora angama-300-900)
- Isikhathi sokuqhakaza (izinhlobo eziqhakaza kamuva zinikeza ukuvikeleka okungcono kwesithwathwa)
- Ukumelana nezifo (ikakhulukazi i-bacterial canker kanye nokubola okunsundu)
- Ukuzizala (amabhilikosi amaningi azivundile, okusho ukuthi udinga isihlahla esisodwa kuphela)
- Usayizi ekuvuthweni (izinhlobo ezijwayelekile noma ezincane)
Izinhlobo Ezinconyiwe
'Moorpark'
Izinhlobonhlobo ze-heirloom zakudala ezinokunambitheka okuhlukile. Izithelo ezinkulu, ezisagolide-owolintshi ezinombala obomvu. Ilungele ukudla okusha nokulondoloza. Idinga amahora angama-600-700 wokuphola. Izindawo 5-9.

'Blenheim' (Royal)
Izithelo ezimnandi, ezinephunga elimnandi zilungele ukomiswa. Izithelo ezinosayizi omaphakathi, osagolide. Izinhlobonhlobo zezohwebo ezithandwayo zaseCalifornia. Idinga amahora angama-400 wokuphola. Okuhamba phambili Ezindaweni 7-8.

'Goldcot'
Izinhlobonhlobo eziqinile ezibandayo eziqhakaza sekwephuzile, zigwema isithwathwa sasentwasahlobo. Izithelo ezisagolide ezinosayizi omaphakathi ezinokunambitheka okuhle kakhulu. Idinga amahora angama-800 wokuphola. Ilungele Zone 4-8.

Ukuthola Indawo Ephelele Yesihlahla Sakho Sebhilikosi
Izihlahla zamabhilikosi zingabathandi belanga abadinga indawo efanele ukuze zikhule kahle futhi zithele izithelo eziningi. Ukubekwa kahle kungenye yezinto ezibaluleke kakhulu empumelelweni lapho utshala amabhilikosi.
Izimo Zokukhula Ezibalulekile
Izidingo Zokukhanya kwelanga
Amabhilikosi adinga ilanga eligcwele - okungenani amahora angu-6-8 okukhanya kwelanga okuqondile nsuku zonke. Ukuchayeka kwaseNingizimu noma kwasentshonalanga kulungile. Ngaphandle kokukhanya kwelanga okwanele, ukukhiqizwa kwezithelo kuzoba nomkhawulo futhi izinga lizolimala.
Izimo Zomhlaba
Lezi zihlahla zithanda inhlabathi evundile kahle, evundile ngokusesilinganisweni ene-pH ephakathi kuka-6.0-7.0. Ngeke zibekezelele izimo zokugcwala kwamanzi, ngakho gwema izindawo lapho amachibi amanzi ngemva kwemvula. Uma umhlabathi wakho unobumba oluningi, chibiyela nge-organic matter ukuze uthuthukise ukugeleza kwamanzi.
Ukuvikelwa ku-Frost
Njengoba amabhilikosi eqhakaza ekuqaleni kwentwasahlobo, angaba sengozini yesithwathwa sekwephuzile. Tshala endaweni eyehlelayo ukuze uvumele umoya obandayo uphume, noma eduze kodonga olubheke eningizimu olunikeza imfudumalo nesivikelo. Gwema izindawo eziphansi lapho amaphakethe esithwathwa akheka khona.
Ukuvikelwa Komoya
Nakuba ukugeleza komoya okuhle kusiza ekuvimbeleni izifo, umoya onamandla ungalimaza amagatsha nezimbali. Cabangela ukutshala lapho izakhiwo noma ezinye izihlahla zinikeza isivikelo somoya ngaphandle kokufiphaza isihlahla sakho samabhilikosi.
Ithiphu: Ezifundeni ezibandayo (Izindawo 4-6), cabanga ukutshala izihlahla zamabhilikosi ngodonga olubheke eningizimu futhi uziqeqeshe njengabalandeli. Lokhu kunikeza imfudumalo nokuvikelwa okwengeziwe, kusize izithelo zivuthwe kahle.

Ukutshala Isihlahla Sakho Samabhilikosi
Indlela yokutshala efanele iqinisekisa isiqalo esiqinile sesihlahla sakho samabhilikosi
Nini Ukutshala
Isikhathi esingcono kakhulu sokutshala izihlahla zamabhilikosi kungenkathi yazo yokungalali - ekwindla sekwephuzile ngemva kokuwa kwamaqabunga noma ekuqaleni kwentwasahlobo ngaphambi kokuba amaqabunga aqhume. Ezifundeni ezibandayo, ukutshala kwentwasahlobo kukhethwa ukugwema ukulimala kwasebusika ezihlahleni ezisanda kutshalwa. Ezindaweni ezifudumele, ukutshala kwekwindla kuvumela izimpande ukuthi ziqale ngaphambi kokuba kufike ukushisa kwehlobo.
Isinyathelo Ngesinyathelo Umhlahlandlela Wokutshala
Lungiselela imbobo yokutshala - Yimba imbobo ububanzi obuphindwe kabili kunesistimu yezimpande kodwa ijule kuphela njengebhola lempande. Lokhu kukhuthaza izimpande ukuthi zisabalele ngaphandle emhlabathini ozungezile.
Hlola izimpande - Ezihlahleni ezinezimpande ezingenalutho, nquma noma yiziphi izimpande ezilimele bese ucwilisa izimpande emanzini amahora angu-2-3 ngaphambi kokutshala. Ngezihlahla ezikhule ezitsheni, xegisa izimpande zangaphandle ngobumnene.
Misa isihlahla - Faka isihlahla emgodini ne-graft union (indawo evuvukele esiqwini) 2-3 amayintshi ngaphezu kwezinga lomhlabathi. Isihlahla kufanele sime siqonde.
Gcwalisa umgogodla ngokucophelela - Hlanganisa umhlabathi wendabuko nomquba (cishe umhlabathi ongama-70%, umquba ongu-30%) bese ugcwalisa izimpande, uqinise kancane ukuze ukhiphe amaphakethe omoya.
Nisela kahle - Yakha indishi ezungeze isihlahla bese uchelela ujule ukuze uhlele inhlabathi. Faka amanzi angama-2-3 amalitha.
Faka isimboza semboza ngabo izithombo zezihlahla ngendlela efanele - Faka ama-intshi angu-2-3 emboza ngabo iziyingi ezizungeze isihlahla, usigcine ngamasentimitha angu-3-4 kude nesiqu ukuvimbela ukubola.
Izidingo zesikhala
| Uhlobo Lwesihlahla | Isikhala | Ukuphakama Okuvuthiwe |
| Okujwayelekile | 15-20 izinyawo ngokuhlukana | 15-25 amamitha |
| I-semi-dwarf | 12-15 izinyawo ngokuhlukana | 12-15 amamitha |
| I-Dwarf | 8-10 izinyawo ngokuhlukana | 8-10 izinyawo |

Ukunakekela Nokunakekela Okuqhubekayo
Ukunisela Isheduli
Izihlahla Ezincane (iminyaka engu-1-3)
Izihlahla zamabhilikosi ezisanda kutshalwa zidinga ukuchelela njalo ukuze kusungulwe izimpande eziqinile. Nisela kakhulu kanye ngesonto, unikeze cishe amalitha ayi-5 esihlahleni ngasinye. Ngezikhathi ezishisayo, ezomile, khuphuka ube kabili ngesonto. Umhlabathi kufanele ube nomswakama kodwa ungalokothi ube manzi.
Izihlahla Ezimisiwe
Uma sezisunguliwe, izihlahla zamabhilikosi ziyakwazi ukumelana nesomiso kodwa zisadinga umswakama ongaguquki, ikakhulukazi ngesikhathi sokukhula kwezithelo. Nisela ngokujulile njalo ezinsukwini eziyi-10-14 ngesikhathi sokukhula, unikeze cishe amalitha ayi-10 iyintshi ngalinye lobubanzi besiqu.
Nisela amanzi emgqeni wokuconsa wesihlahla (indawo engaphansi kwamagatsha angaphandle), hhayi esiqwini. Lokhu kukhuthaza izimpande ukuba zikhule ngaphandle, kudala isihlahla esizinzile. Ukunisela ekuseni ekuseni kungcono kakhulu ukunciphisa ukuhwamuka kanye nobungozi bezifo.
Ukuvundisa
Ukudla okunomsoco kusiza isihlahla sakho samabhilikosi sikhule ngamandla futhi sikhiqize izithelo ezisezingeni eliphezulu. Kodwa-ke, ukufaka umanyolo ngokweqile kungaholela ekukhuleni kwemifino ngokweqile ngenxa yokukhiqizwa kwezithelo.
| Inkathi Yesihlahla | Uhlobo Lomanyolo | Inani | Isikhathi Sokufaka Isicelo |
| Unyaka woku-1 | Kulinganisiwe (10-10-10) | 1/4 lb | Intwasahlobo ngemva kokukhula iqala |
| Unyaka wesi-2 | Kulinganisiwe (10-10-10) | 1/2 lb | Hlukanisa phakathi kwasekuqaleni kwentwasahlobo nasekuqaleni kwehlobo |
| Iminyaka engu-3+ | Kulinganisiwe (10-10-10) | 1 lb iyintshi ngayinye yobubanzi besiqu | Hlukanisa phakathi kwasekuqaleni kwentwasahlobo nasekuqaleni kwehlobo |

Ukuthena
Ukuthena kubalulekile ukuze izihlahla zamabhilikosi zigcine ukuma kwazo, zikhuthaze izinkuni ezithela izithelo, futhi zivumele ukungena okulula. Ngokungafani nezihlahla eziningi zezithelo, amabhilikosi kufanele athenwe ngasekupheleni kwehlobo ngemva kokuvuna ukuze kuncishiswe ingozi yokutheleleka komdlavuza webhaktheriya.
Imigomo Yokuthena:
- Dala isikhungo esivulekile noma ifomu lomholi elishintshiwe elimaphakathi
- Susa amagatsha afile, agulayo, noma awela
- Nciphisa izindawo eziminyene ukuze uthuthukise ukuhamba komoya
- Gcina ubude besihlahla ukuze uvune kalula
- Khuthaza ukhuni olusha lwezithelo (isithelo samabhilikosi ngokhuni olunonyaka owodwa)
Ukunciphisa Izithelo
Izihlahla zamabhilikosi zivame ukuthela izithelo eziningi kunalezo ezingakwazi ukuzisekela ngosayizi ofanele. Uma izithelo zilingana nekota (imvamisa emavikini angu-3-4 ngemva kokuqhakaza), zinciphise zibe isithelo esisodwa njalo ngamasentimitha angu-4-6 eduze kwegatsha. Lokhu kuvimbela ukuphuka kwamagatsha futhi kuthuthukisa usayizi wezithelo kanye nekhwalithi.

Ukulawula Izinambuzane Nezifo
Ukuhlonza nokubhekana nezinkinga ezivamile kusenesikhathi kuyisihluthulelo sempilo yesihlahla. Izihlahla zamabhilikosi zingabhekana nezinselele eziningana ezivela ezinambuzaneni nasezifweni. Ukuhlonzwa kusenesikhathi nokungenelela kubalulekile ekugcineni isihlahla sinempilo kanye nekhwalithi yezithelo lapho utshala amabhilikosi.
Izinambuzane Ezivamile
Izintwala
Lezi zinambuzane ezincane zihlangana ekukhuleni okusha futhi zimunce amajusi ezitshalo, zenze amaqabunga agoqe futhi enze isihlahla sibe buthaka. Lawula ngezifutho ezinamandla zamanzi, insipho ebulala izinambuzane, noma ngokukhuthaza izinambuzane eziwusizo njengama-ladybugs.
Ama-Peach Tree Borers
Lezi zimpungushe zingena esiqwini eduze nezinga lomhlabathi, okubangela ukuphuma kwezinsini futhi kwenze isihlahla sibe buthaka. Vimbela ngonogada beziqu futhi ugcine ukuthuthwa kwendle okuhle eduze kwesisekelo sesihlahla.
I-Plum Curculio
Ibhungane elincane elibanga izibazi ezimise okwenyanga ezithelweni futhi lizalele amaqanda ngaphakathi. Lawula ngokuqoqa futhi ucekele phansi izithelo eziwile futhi usebenzise izifutho ezifanele zemvelo ngesikhathi sokubekela amaqanda.
Izinyoni
Izinyoni zithanda amabhilikosi avuthiwe njengoba senza! Vikela isithelo ngamanethi noma ngezinto ezisetshenziswayo lapho izithelo ziqala ukuba nemibala.
Izifo Ezivamile
Amasu Okuvikela
- Khetha izinhlobo ezimelana nezifo
- Qinisekisa isikhala esifanele sokujikeleza komoya
- Sika ngesikhathi sezulu esomile ngasekupheleni kwehlobo
- Hlanza amaqabunga awile nezithelo
- Faka izifutho ezithule ebusika
- Gcina ukudla okunomsoco nokunisela
Izifo Ezivamile
- Ukubola okunsundu - isifo sokukhunta esithinta izimbali nezithelo
- I-bacterial canker - ibangela i-gummosis kanye nokufa kwegatsha
- Isifo se-Shot hole - sidala izimbobo ezincane emaqabunga
- I-Powdery mildew - i-white powdery coating emaqabunga
- Crown gall - isifo sebhaktheriya esidala ukukhula ezimpandeni
Okubalulekile: Njalo hlonza izinambuzane noma isifo esithile ngaphambi kokwelashwa. Izinkinga eziningi zingavinjelwa ngokusebenzisa amasiko afanele esikhundleni sokulawula amakhemikhali. Uma usebenzisa noma yisiphi isifutho, landela iziqondiso zelebula ngokucophelela futhi ubheke izikhathi zangaphambi kokuvuna.

Ukuvuna futhi Ujabulela Amabhilikosi Akho
Isikhathi Sokuvuna
Amabhilikosi ngokuvamile alungele ukuvunwa ekuqaleni kwaphakathi nehlobo, kuye ngesimo sezulu sakho kanye nezinhlobonhlobo. Ngokungafani nezinye izithelo, amabhilikosi awaqhubeki evuthwa kakhulu ngemva kokukha, ngakho isikhathi sibalulekile lapho ukhula amabhilikosi.
Izimpawu zokuvuthwa:
- Isithelo sibe nombala ogcwele (osagolide-owolintshi, kwesinye isikhathi sibe nokubomvu okuluhlaza)
- Inyama ithela kancane ekucindezelweni okuthambile
- Iphunga elimnandi liyabonakala
- Izithelo zihlukana kalula negatsha ngokusonteka kancane
Isu Lokuvuna
Phatha amabhilikosi ngobumnene njengoba elimaza kalula. Beka isithelo entendeni yesandla sakho bese usonta kancane noma uphakamisele phezulu ukuze usihlukanise nesiqu. Gwema ukudonsa, okungalimaza kokubili isithelo kanye ne-fruiting spurs edingekayo esitshalweni sonyaka ozayo.

Isitoreji Nokulondolozwa
Isitoreji Esisha
Amabhilikosi avuthiwe azohlala ekamelweni lokushisa izinsuku ezingu-1-2. Ukuze ugcine isikhathi eside, faka isithelo esingageziwe esiqandisini endaweni eyodwa kuze kube isonto elilodwa. Letha ekamelweni lokushisa ngaphambi kokudla ukuze uthole ukunambitheka okungcono kakhulu.

Ukubanda
Hlukanisa bese ugoba amabhilikosi, bese uwabamba ethreyini ngaphambi kokuwadlulisela ezikhwameni zesiqandisi. Kungenjalo, yenza isiraphu elula nezingxenye ezi-3 zamanzi ku-1 ingxenye kashukela, bese ufriza amabhilikosi kusiraphu ezitsheni.

Ukulondoloza
Amabhilikosi angcono kakhulu ekwenzeni ujamu noma ukuwafaka. Okuqukethwe kwawo okuphezulu kwe-pectin kuwenza alungele ukulondolozwa, kungaba yedwa noma kuhlanganiswe nezinye izithelo ezifana namajikijolo.

Ukomisa
Amabhilikosi angomiswa kumshini wokukhipha amanzi emzimbeni ukuze enze isidlo esihlwabusayo nesinempilo.

Isiphetho: Ukujabulela Izithelo Zomsebenzi Wakho
Ukukhulisa amabhilikosi engadini yakho yasekhaya kunikeza imivuzo edlula kude lesi sithelo esimnandi. Kusukela ekuqhakazeni okumangalisayo kwentwasahlobo kuya ekwaneliseni ukwabelana ngesivuno sakho, isihlahla samabhilikosi siba ifa eliphilayo endaweni yakho. Nakuba lezi zihlahla zidinga ukunakwa nokunakekelwa okuthile, amasu achazwe kulo mhlahlandlela azosiza ukuqinisekisa impumelelo yakho.
Khumbula ukuthi ukubekezela kuyisihluthulelo - izihlahla eziningi zamabhilikosi zithatha iminyaka engu-3-4 ngaphambi kokukhiqiza isivuno esibalulekile. Sebenzisa lesi sikhathi ukuze ufunde izidingo ezithile zesihlahla sakho namaphethini. Unyaka ngamunye, uzojwayelana kangcono nomjikelezo wayo wokukhula futhi ukuhlomele kangcono ukubhekana nanoma yiziphi izinselele eziphakamayo.
Kungakhathaliseki ukuthi uluma ibhilikosi elishiswe yilanga uqonde esihlahleni, ulondoloza inhlanhla yasehlobo ukuze ujabulele ukuzijabulisa kwasebusika, noma ukwabelana ngesivuno sakho nabangani nomakhelwane, ukutshala amabhilikosi kukuxhumanisa nesigqi semvelo esingapheli kanye nenjabulo elula yokunakekela okuthile okuhle nokumnandi.

Ukufunda Okuqhubekayo
Uma ukujabulele lokhu okuthunyelwe, ungaphinda uthande lezi ziphakamiso:
- Indlela Yokukhulisa Amapentshisi: Umhlahlandlela Wabalimi Basekhaya
- Imifino Ephezulu Eyi-10 Enempilo Kakhulu Engakhula Engadini Yakho Yasekhaya
- Umhlahlandlela Wokukhulisa Amapheya Aphelele: Izinhlobo Eziphezulu Namathiphu
