Umhlahlandlela Wezinhlobo Ezinhle Kakhulu Zokukhulela Wena
Kushicilelwe: Disemba 10, 2025 20:11:30 UTC
Ukuzikhulisela owakho upelepele kungenye yezinto ezizuzisa kakhulu kubalimi basekhaya. Akukho okuqhathaniswa nokwaneliseka kokuvuna upelepele odlangile, onambithekayo owunakekele kusukela enzalweni kuye esithelweni.
A Guide to the Best Chili Varieties to Grow Yourself

Ukuthi uhahela amanothi athambile, ashunqa intuthu e-poblanos noma ukushuba komlilo kwama-habaneros, ukukhulisa owakho kukunikeza ukufinyelela ezinhlobonhlobo ezingatholakali ezitolo kanye nokulawula okuphelele kokuthi zikhule kanjani. Kulo mhlahlandlela, sizohlola izinhlobo ze-chili ezihamba phambili ezingakhula engadini yakho, kusukela kuzinketho ezilungele abasaqalayo ukuya ezinhlobonhlobo ezihlukile ezizohlaba umxhwele ngisho nabathandi bechili abazinikele kakhulu.
Kungani Uzikhulisela Owakho Upelepele?
Ngaphambi kokungena ezinhlotsheni ezithile, ake sicabangele ukuthi kungani kuwufanele umzamo ukukhulisa owakho upelepele. Upelepele otshalwe ekhaya unikeza ukunambitheka okuphezulu uma kuqhathaniswa nezinketho ezithengwa esitolo, ezivame ukuvunwa ngaphambi kokufinyelela ukuvuthwa okuphezulu. Lapho ukhulisa ezakho, ungazikhetha ngesikhathi esifanele ukuze uthuthuke ukunambitheka okukhulu.
Ukutshala upelepele futhi kukunikeza ukufinyelela kumakhulu ezinhlobonhlobo ezingatholakali ezitolo zegrosa. Kusukela kupelepele ongavamile we-heirloom kuya ezinhlobonhlobo zamazwe ngamazwe, umhlaba kapelepele udlulela ngale kwe-jalapeño eyisisekelo kanye nopelepele we-serrano otholakala ngokuthengisa.
Izinzuzo Zokukhulisa Ama-Chilies Akho
- Ukunambitheka okuphezulu nokusha
- Ukufinyelela ezinhlobonhlobo ezingavamile nezingavamile
- Ukulawula okuphelele ezindleleni ezikhulayo
- Ibiza kakhulu uma iqhathaniswa nokuthenga upelepele okhethekile
- Inkathi yokuvuna enwetshiwe ngokuhlela kahle
- Ukwaneliseka ngokuzikhulisela ukudla kwakho
Izinselele Okufanele Zicatshangelwe
- Idinga isineke (ezinye izinhlobo zithatha izinsuku ezingama-80+ ukuvuthwa)
- Isidingo sokushisa okungaguquki
- Ezinye izinhlobo zidinga ukunakekelwa okukhethekile
- Kungase kudingeke ukuthi kuqale imbewu endlini ezindaweni ezipholile
- Izinkinga ezingaba yizinambuzane nezifo
Ukuqonda Amazinga Okushisa kweChili
Ngaphambi kokuhlola izinhlobo ezithile, kuyasiza ukuqonda ukuthi ukushisa kwechili kukalwa kanjani. Isikali se-Scoville Heat Unit (SHU) silinganisa ukugcwala kwe-capsaicin, isakhi esibangela ukuzwa kokusha. Ukuze uthole ireferensi, upelepele wensimbi ubhalisa u-0 SHU, kuyilapho upelepele oshisa kakhulu emhlabeni ungadlula 2 million SHU.
| Isigaba Sokushisa | I-Scoville Range (SHU) | Isibonelo Izinhlobonhlobo | Ukuzwa |
| Akukho Ukushisa | 0 | Bell Peppers, Banana Peppers | Akukho spice, ukunambitheka nje |
| Imnene | 100-2,500 | Poblano, Anaheim | Imfudumalo emnene |
| Maphakathi | 2,500-30,000 | Jalapeño, Serrano | Ukushisa okubonakalayo, kuyalawuleka |
| Kuyashisa | 30,000-100,000 | I-Cayenne, Iso Lenyoni YaseThailand | Ukushisa okuphawulekayo, kwakha ngokushesha |
| Kuyashisa Kakhulu | 100,000-350,000 | Habanero, Scotch Bonnet | Ukushisa okukhulu, ukusha okungapheli |
| Okushisayo Okushisayo | 350,000+ | Ghost Pepper, Carolina Reaper | Ukushisa okukhulu, okungaba buhlungu |
Izinhlobo Ezidumile Zama-Chili Ezingadi Zasekhaya
1. I-Jalapeño
Izinga Lokushisa: 2,500-8,000 SHU
Iphrofayili Ye-Flavour: I-flavour ekhanyayo, e-crisp nokushisa okuphakathi kanye notshani obuncane uma buluhlaza, buthuthukisa ubumnandi njengoba buvuthwa bubomvu.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo ezihlangene (24-36 amayintshi) ezikhiqiza kakhulu. Ivuthwa ezinsukwini ezingama-70-85, okuyenza ilungele izinkathi zokukhula ezimfushane.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Kuguquguquka ngokudla okusha, ukukha, ukugxusha, ukugazinga, noma ukubhema (ama-chipotles). Iphelele kuma-salsas nama-popper.
Amathiphu Okukhula: I-Jalapeños iyathethelela futhi ilungele abaqalayo. Zikhula kahle ezitsheni (ubukhulu obuncane be-3-gallon) futhi zivumelane nezimo ezihlukahlukene. Ukuvuna njalo kukhuthaza ukukhiqiza okwengeziwe.

2. I-Serrano
Izinga Lokushisa: 10,000-23,000 SHU
Iphrofayili Ye-Flavour: Ukushisa okuhlanzekile, okubukhali okune-flavour entsha, epholile. Iqine kakhulu kune-jalapeños kodwa isangeneka.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo ezikhiqizayo ezifinyelela ku-2-3 amafidi ubude. Ivuthwa ezinsukwini ezingama-75-85. Isitshalo ngasinye singakhiqiza inqwaba yama-pepper angama-intshi angu-2-3.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Kuhle kakhulu kuma-salsas amasha, amasoso ashisayo, nezitsha zaseMexico. Izindonga eziwugqinsi kakhulu ukuze zomiswe kalula kodwa zilungele izinhlelo zokusebenza ezintsha.
Amacebiso Okukhula: I-Serranos ikhetha ilanga eligcwele kanye nomhlabathi okhipha kahle. Ziyakwazi ukumelana nesomiso uma sezisunguliwe kodwa zikhiqiza kahle kakhulu ngomswakama ongaguquki. Ukukhetha okuhle kakhulu kokukhula kwesitsha.

3. Habanero
Izinga Lokushisa: 100,000-350,000 SHU
I-Flavour Profile: Isithelo esihlukile, ukunambitheka kwezimbali nokushisa okukhulu. Amanothi ayinkimbinkimbi e-tropical akwenza kudume ukudla kwase-Caribbean.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo ezinamahlathi zifinyelela kumamitha angu-2-4. Isikhathi sokukhula eside (izinsuku ezingama-90-100). Itholakala ngemibala eminingi ehlanganisa okusawolintshi, obomvu, ushokoledi, nomhlophe.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Amasoso ashisayo, izitsha zaseCaribbean, ama-salsas ezithelo, nama-marinades ababayo. Okuncane kuhamba ibanga elide.
Amacebiso Okukhula: I-Habaneros idinga ukufudumala okungaguquki kanye nenkathi ende yokukhula. Qala imbewu endlini emasontweni angu-8-10 ngaphambi kwesithwathwa sokugcina. Yiba nesineke - zithatha isikhathi eside ukuvuthwa kodwa ziklomelisa ngesivuno esiningi.

4. I-Cayenne
Izinga Lokushisa: 30,000-50,000 SHU
Iphrofayili Ye-Flavour: Ukushisa okuhlanzekile, okubukhali okunokunambitheka okuqondile kukapelepele. Iyinkimbinkimbi kakhulu kune-habaneros kodwa iguquguquka kakhulu.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo ezikhiqizayo ezifinyelela kumamitha angu-2-3. Ivuthwa ezinsukwini ezingama-70-80. Ikhiqiza upelepele omude (amayintshi angu-4-6), ozacile owome kalula.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Kuhle kakhulu ukomisa nokwenza ama-pepper flakes noma impushana. Futhi kuhle ekuphekeni, amasoso ashisayo, nama-stir-fries.
Amacebiso Okukhula: I-Cayennes ikhula kalula futhi ikhiqize ezimweni eziningi. Benza kahle ezitsheni futhi bakhiqize isizini yonke. Sekela izitshalo njengoba zingaba nzima kakhulu ngopelepele.

5. Iso Lenyoni YaseThailand
Izinga Lokushisa: 50,000-100,000 SHU
Iphrofayili Ye-Flavour: Ukushisa okukhulu, okusheshayo okunokunambitheka okuhlukile kwepelepele. Hlanza isiphetho ngaphandle kokusha okuhlala isikhathi eside.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo ezihlangene, ezinamahlathi (1-2 ft) ezikhiqiza kakhulu. Upelepele omncane (amasentimitha angu-1-2) ukhula phezulu esitshalweni. Ivuthwa ezinsukwini ezingama-75-80.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Kubalulekile ekuphekeni kwangempela kwe-Thai, isi-Vietnamese, kanye nokunye ukudla kwase-Southeast Asian. Ilungele ama-stir-fries, ama-curries, namasoso ashisayo.
Amacebiso Okukhula: Upelepele wamehlo enyoni ukhula kahle ezitsheni futhi wenza izitshalo zokuhlobisa ezikhangayo. Bangabakhiqizi abakhiqizayo ezimweni ezifudumele. Vuna njalo ukuze ukhuthaze ukuthela okuningi.

6. Poblano/Ancho
Izinga Lokushisa: 1,000-1,500 SHU
Iphrofayili Ye-Flavour: Ukushisa okumaphakathi okunothile, ukunambitheka komhlaba kancane. Ithuthukisa ubumnandi bentuthu uma yosiwe.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo ezinkulu (amafidi angu-2-3) zikhiqiza upelepele omile wenhliziyo ongu-4-5 amayintshi. Ivuthwa ezinsukwini ezingama-65-80. Uma omisiwe, ama-poblano abizwa ngokuthi "ama-anchos.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Kulungele ukugxusha (chiles rellenos), ukugazinga, nokwenza amasoso emvukuzane. Kuhle kakhulu kulabo abajabulela ukunambitheka ngokushisa okuncane.
Amacebiso Okukhula: I-Poblanos idinga ukwesekwa njengoba ikhiqiza izithelo ezinkulu, ezinzima. Bazuza ngokudla okuvamile kanye nomswakama ongaguquki. Vuna uma usayizi ophelele kodwa usaluhlaza ngokumnyama ezitsheni zendabuko ze-poblano.

7. Shishito
Izinga Lokushisa: 50-200 SHU (ngezinye izikhathi 1,000+)
Iphrofayili Ye-Flavor: Imnene, imnandi, futhi iyabhema kancane enenothi elinotshani elihlukile. Cishe upelepele ongu-1 kwabayi-10 ungamangala ngokushisa okungalindelekile.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo ezikhiqizayo ezifinyelela kumafidi angu-2 ubude. Upelepele onezindonga ezincane, oshwabene unobude obungamasentimitha angu-2-4. Ivuthwa ezinsukwini ezingama-60-75, ibenze ilungele izinkathi ezimfushane.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Amalungiselelo endabuko aseJapane afakwe emafutheni futhi afafazwe ngosawoti wasolwandle. Futhi kuhle kakhulu ku-tempura nama-stir-fries.
Amacebiso Okukhula: Ama-Shishito angabakhiqizi abakhiqizayo abenza kahle ezitsheni. Vuna uma uluhlaza ngokugqamile futhi cishe amayintshi angu-3 ubude. Ukuvuna okuvamile kukhuthaza ukukhiqiza okuqhubekayo phakathi nenkathi yonke.

8. Aji Amarillo
Izinga Lokushisa: 30,000-50,000 SHU
Iphrofayili Ye-Flavour: Ukunambitheka kwezithelo okuhlukile okunamanothi omisiwe omisiwe namajikijolo ahambisana nokushisa okukhulu. Ibalulekile ekuphekeni kwasePeruvia.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo ezinde (3-4 amafidi) ezingakhiqiza amasizini amaningi ezindaweni ezingenasithwathwa. Isikhathi sokukhula eside (izinsuku ezingama-90-100). Ikhiqiza upelepele ophuzi-owolintshi ongu-4-5 inch.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Izitsha zendabuko zasePeruvia, i-ceviche, amasoso, nama-pastes. I-flavour eyingqayizivele ikwenza kukufanele ukulinda.
Amacebiso Okukhula: U-Aji Amarillo udinga inkathi ende, efudumele yokukhula. Qala imbewu endlini emasontweni ayi-10-12 ngaphambi kwesithwathwa sokugcina. Izitshalo zingase zidinge ukugxilwa njengoba zikhula futhi zikhiqiza kakhulu. Ezindaweni ezibandayo, ingatshalwa njenge-perennial ezitsheni futhi ilethwe endlini ebusika.

9. Ghost Pepper (Bhut Jolokia)
Izinga Lokushisa: 855,000-1,041,427 SHU
Iphrofayili Ye-Flavour: Ukushisa okunamandla okunokwakheka okunensayo kanye nokusha okuhlala isikhathi eside. I-fruity ephansi, ukunambitheka okumnandi uma ungakwazi ukudlula ukushisa.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo zifinyelela ubude obungamamitha angu-3-4. Idinga isikhathi eside sokukhula (izinsuku eziyi-100-120). Ikhiqiza upelepele oshwabene, ocijile cishe ngamasentimitha angu-2-3 ubude.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Amasoso ashisayo kakhulu, izimpushana, nama-marinades. Sebenzisa ngokuqapha okukhulu - okuncane kuhamba ibanga elide kakhulu.
Amacebiso Okukhula: Upelepele oyisipoki udinga ukufudumala okungaguquki kanye nenkathi ende yokukhula. Qala imbewu endlini emasontweni ayi-10-12 ngaphambi kwesithwathwa sokugcina. Izitshalo ziyazuza ekusekelweni futhi zingase zidinge ukondla okwengeziwe ukuze zikhiqize kahle. Bamba ngamagilavu lapho uvuna futhi ulungisa.

10. Ushukela Rush Peach
Izinga Lokushisa: 50,000-100,000 SHU
Iphrofayili Ye-Flavour: Ubumnandi obuyizithelo obumangalisayo obunamanothi epentshisi nebhilikosi, okulandelwa ukushisa okukhulu. Omunye upelepele onambitheka kakhulu otholakalayo.
Izimpawu Zokukhula: Izitshalo ezinamandla ezifinyelela ku-3-4 izinyawo. Isikhathi sokukhula eside (izinsuku ezingama-90-100). Ikhiqiza izithelo eziningi ezinombala wepentshisi ezinde.
Ukusetshenziswa Okungcono Kakhulu: Amasoso ashisayo, ama-salsas ezithelo, nanoma yisiphi isidlo lapho ufuna khona kokubili ubumnandi nokushisa. Omisiwe kahle kakhulu futhi enziwe ama-flakes.
Amathiphu Okukhula: Lolu hlobo olusha seluthole ukuduma ngenxa yokunambitheka kwalo. Izitshalo zinamandla futhi zingadinga ukusekelwa. Qala imbewu kusenesikhathi (emasontweni ayi-10-12 ngaphambi kwesithwathwa sokugcina) njengoba idinga inkathi ende ukuze ivuthwe. Awufanele umzamo wabathandi bakapelepele.

Izidingo Eziyisisekelo Zokukhula Kopelepele
Ukukhanya kwelanga kanye nezinga lokushisa
Upelepele yizitshalo ezithanda ukushisa ezidinga:
- Ilanga eligcwele - Okungenani amahora angu-6-8 okukhanya kwelanga okuqondile nsuku zonke
- Umhlabathi ofudumele - Tshala ngaphandle uma izinga lokushisa lomhlabathi lifinyelela ku-65°F (18°C)
- Amazinga okushisa akhulayo - Phula ku-70-90°F (21-32°C) emazingeni okushisa emini
- Vikela - Vikela emazingeni okushisa angaphansi kuka-55°F (13°C)
Umhlabathi nokunisela
Ngokukhula okunempilo nezitshalo ezikhiqizayo:
- Umhlabathi odonsa kahle - Faka umquba futhi ugweme inhlabathi enobumba esindayo
- I-pH ene-acidic kancane - Khomba u-6.0-6.8 ukuze uthole umsoco ophelele
- Umswakama ongaguquguquki - Gcina umhlabathi umanzi ngokulinganayo kodwa ungalokothi ube manzi
- Ukuchelela okuncishisiwe - Nciphisa imvamisa uma izithelo seziqala ukuvuthwa
Ukufaka umquba & Ukusekela
Ukwandisa isivuno sakho:
- Ukuphakelwa kokuqala - Qala ngomanyolo olinganiselayo (10-10-10)
- Isigaba sokuqhakaza - Shintshela ku-nitrogen ephansi, i-phosphorus ephezulu
- Imvamisa - Yondla njalo emavikini angama-3-4 ngesikhathi sokukhula
- Ukusekela - Bamba izinhlobo ezinde noma lezo ezinezithelo ezinzima
Amathiphu Okukhula Kwesitsha
Izinhlobo eziningi zikachili zikhula kahle kakhulu ezitsheni, zizenze zilungele amavulandi, ovulandi, noma izindawo ezincane. Ukuze ukhule ngempumelelo isiqukathi:
- Sebenzisa iziqukathi okungenani ezingama-intshi angu-12 ukujula nobubanzi (umthamo wamalitha angu-5+)
- Qinisekisa ukuthi iziqukathi zinezimbobo ezanele zokudonsa amanzi
- Sebenzisa ingxube yekhwalithi ephezulu ye-potting eyakhelwe iziqukathi
- Nisela kaningi kunezitshalo ezisemhlabathini, ikakhulukazi ngesikhathi sezulu esishisayo
- Cabangela iziqukathi zokuzichelela ukuze uthole umswakama ongashintshi

Ukuvuna Nokugcina Upelepele Wakho
Isikhathi Sokuvuna
Ukwazi ukuthi uvuna nini upelepele kubalulekile ukuze uthole ukunambitheka okuhle nokushisa:
- Upelepele oluhlaza - Vuna uma ufika usayizi ogcwele kodwa ngaphambi kokushintsha kombala
- Upelepele ovuthiwe - Vumela ukushintsha ngokuphelele umbala esitshalweni ukuze uthole ukunambitheka okukhulu
- Isikhathi sokuvuna - Ukuvuna kwasekuseni kugcina ukunambitheka nokucwazimula
- Amathuluzi - Sebenzisa isikele noma izithena ukuze ugweme ukulimaza izitshalo
Ukuphatha Upelepele Oshisayo Ngokuphepha
I-capsaicin ekupelepele oshisayo ingabangela ukucasuka kwesikhumba kanye nobuhlungu obukhulu bamehlo:
- Gqoka amagilavu ngaso sonke isikhathi lapho uphatha upelepele oshisayo
- Gwema ukuthinta ubuso bakho, ikakhulukazi amehlo nekhala
- Geza izandla kahle ngensipho ngemva kokuphatha
- Cabangela ukugqoka isivikelo samehlo lapho ucubungula izinhlobo ezishisa kakhulu
- Gcina umkhiqizo wobisi (ubisi, iyogathi) eduze ukuze unciphise ukusha kwe-capsaicin
Izindlela Zokugcina
Nweba impilo yesivuno sakho ngalezi zindlela zokugcina:
- Isitoreji esisha - Upelepele ongagezwanga esiqandisini ugcina amaviki angu-1-2
- Ukuqandisa - Upelepele ophelele noma osikiwe uba yiqhwa kuze kube yizinyanga eziyisi-6
- Ukomisa - Upelepele wezintambo noma sebenzisa i-dehydrator ukugcina isikhathi eside
- I-Pickling - Londoloza ku-vinegar brine izinyanga ezingu-6+ zokuphila kweshelufu
- Ukuvubela - Dala amasoso ashisayo anambitheka

Qala Ingadi Yakho Ye-Chili Namuhla
Ukukhulisa owakho upelepele kuwuhambo oluzuzisayo olukuxhumanisa nezinkulungwane zeminyaka yesiko lezolimo kuyilapho unikeza izithako ezintsha, ezinokunambitheka ekhishini lakho. Kusukela kuma-jalapenos athambile, alungele umndeni ukuya kupelepele oyisipoki oncibilika ebusweni, kunenhlobonhlobo yechili elungele wonke umlimi kanye nolwanga ngalunye.
Khumbula ukuthi ama-chilies amaningi ayizitshalo ezingapheli ezindaweni ezihlala kuzo ezishisayo. Ezimweni ezipholile, ungakwazi ukunweba inkathi yakho yokukhula ngokuqala imbewu kusenesikhathi endlini futhi ngisho nokufaka izitshalo zakho ozithandayo ngokuzingenisa ngaphakathi ngaphambi kwesithwathwa sokuqala.
Kungakhathaliseki ukuthi ungumuntu othanda ukudla ophekayo ofuna ukwakha izitsha zangempela, umuntu ofuna ukushisa ojaha inselele elandelayo ebabayo, noma nje umlimi ojabulela izitshalo ezinhle, ezikhiqizayo, ukutshala upelepele kunikeza okuthile kuwo wonke umuntu. Qala ngezinhlobo ezimbalwa ezihambisana nokuthandwayo kwakho nezimo zokukhula, bese unweba iqoqo lakho njengoba uthola ulwazi.
